Rusland was misschien wel de meest onrustige wereldmacht die er was totdat Poetin aan de macht kwam. Nu weten we in Nederland ook dat Poetin niet bepaald de meest betrouwbare en meelevende leider is, deze documentaire gaat over de periode waarin de communistische grootmacht zich liet verleiden tot het kapitalisme, de machtsverschuivingen die toen plaatsvonden welke er uiteindelijk toe leidde dat Poetin nu zo’n 20 jaar aan de macht is.
Michail Chodorkovski groeide op als zoon van russische arbeiders in het communistische Rusland. Hij was zeker geen domme jongen en wist al snel wat hij wilde en liet zich ook nooit de kaas van het brood eten. Toen het kapitalisme zijn intrede deed wist Michail handig om te gaan met de mogelijkheden en hij was niet alleen. Er ontstond een groep van rijke ondernemers die de macht over het bankwezen, de media en de olieproductie. Deze groep wist eerst Boris Jeltsin in zijn zetel te houden en steunde in eerste instantie diens opvolger Vladimir Poetin. Michail was als eigenaar van het de grootste olieproducent uitgegroeid tot rijkste man van Rusland, maar toen hij kritiek op Poetin gaf bleek zijn geld niets waard tegenover de politieke macht van Poetin. Het gevolg was een rechtzaak waarbij hem belastingontduiking ten laste werd gelegd. Het gevolg zijn bedrijf werd voor een appel en een ei verkocht, zijn kapitaal werd grotendeels ingenomen en een gevangenisstraf van 10 jaar.
Michail verteld zeer openhartig over deze periode waarbij hij nooit wilde toegeven aan de druk die op hem werd uitgevoerd. Het tegenovergestelde gebeurde, hij driegde of ging in hongerstaking om zijn naaste te helpen welke ook werden berecht door de staat. Het mooie aan de interviews is dat Michail eigenlijk nooit in rancune verzand. Sterker nog hij benadrukt het belang van krachtige leiderschap in een land als Rusland, en daar is Poetin natuurlijk een lichtend voorbeeld van. Of hij blij is met Poetin is een heel ander verhaal en dat maakt het geheel wat schrijnend. Michail is natuurlijk ook op gewiekste wijze een van de rijkste mannen ter wereld geworden. Maar waar Michail eigenlijk steeds meer maatschappelijke verantwoordelijkheid begon te voelen naarmate zijn invloed en rijkdom groeide lijkt Poetin er vooral op uit te zijn om zijn tijd aan de top in Rusland zo lang en roemrijk mogelijk te maken. Hij trekt zich daarbij weinig tot niets van andere landen(wie herinnert zich nog de zaak in Londen waarbij een voormalig spion van kant werd gemaakt met radioactief gif) en hij ducht helemaal niets vanuit zijn eigen land(tegenstanders met teveel invloed worden snel onschadelijk gemaakt en verdwijnen veelal in Sibirische gevangenissen). Zijn wil is wet en alles en iedereen zal daarvoor moeten wijken. Deze documentaire toont veel over hoe Rusland is veranderd, maar stiekem toch hetzelfde is gebleven na het einde van het communisme. Citizen K geeft een indringend beeld van een land en een van zijn voormalige inwoners. Door middel van interviews en archiefmateriaal wordt een duidelijk verhaal verteld welke boeiend is voor geïnteresseerden. Het verhaal is echter ook boeiend genoeg voor mensen die minder hebben met het onderwerp.